Franchise Sözleşmelerinde Hukuki Olarak Dikkat Edilmesi Gerekenler

Giriş

Franchise sözleşmeleri günümüz iş dünyasında hem girişimciler hem de marka sahipleri için büyük önem taşımaktadır. Franchise sistemi sayesinde yatırımcılar, bilinen bir markanın gücünden faydalanarak kendi işini kurma imkânı bulurken, franchise veren markalar da daha geniş bir pazara ulaşma şansı elde etmektedir. Ancak bu sürecin merkezinde yer alan franchise sözleşmeleri, karmaşık hukuki düzenlemeler ve ağır yükümlülükler barındırabilir. Yanlış veya eksik düzenlenmiş bir sözleşme, taraflardan biri için ciddi mali ve hukuki sorunlara yol açabilir. Bu nedenle franchise sözleşmelerine ilişkin süreçlerin dikkatle yönetilmesi ve profesyonel hukuki destek alınması kritik bir gerekliliktir.

Franchise Sözleşmesinin Hukuki Niteliği

Franchise sözleşmesi, Türk hukukunda özel olarak düzenlenmiş bir sözleşme tipi değildir. Bu nedenle 'atipik sözleşme' olarak kabul edilmektedir. Franchise sözleşmesinin temelini, bir markanın veya iş modelinin kullanım hakkının belli bir bedel karşılığında devri ve bunun karşılığında sürekli destek verilmesi oluşturur. Sözleşme genellikle uzun süreli ve karşılıklı yükümlülükler doğuran bir yapıdadır. Tarafların hak ve borçları, sözleşmede ayrıntılı şekilde belirlenmediğinde ciddi uyuşmazlıklar çıkabilmektedir.

Franchise Sözleşmesinde Dikkat Edilmesi Gereken Unsurlar

Franchise sözleşmelerinde dikkat edilmesi gereken birçok hukuki unsur bulunmaktadır:

1. Tarafların Hak ve Yükümlülükleri: Franchise verenin markasını koruma, sürekli destek ve eğitim sağlama yükümlülüğü vardır. Franchise alan ise sözleşmeye uygun işletme yürütme ve belirlenen standartlara uymakla yükümlüdür.

2. Sözleşme Süresi ve Yenilenme: Sözleşmenin belirli veya belirsiz süreli olması, yenilenme koşullarının net olarak düzenlenmesi gerekir.

3. Royalty ve Giriş Bedeli: Franchise alanın ödeyeceği başlangıç ücreti ve düzenli ödemeler, şeffaf ve açık şekilde belirtilmelidir.

4. Rekabet Yasağı ve Bölgesel Koruma: Franchise alanın aynı sektörde rakip bir işletme açmasının yasaklanması veya belirli bölgede münhasır hak verilmesi gerekir.

5. Know-How ve Ticari Sırların Korunması: Franchise verenin iş modeli, ticari sırları ve know-how’ı gizlilik hükümleriyle korunmalıdır.

6. Denetim ve Eğitim: Franchise verenin işletmeleri denetleme ve eğitim verme hakkı mutlaka düzenlenmelidir.

7. Fesih ve Sonuçları: Sözleşmenin haklı nedenle fesih halleri ve fesih sonrası doğacak yükümlülükler açıkça belirtilmelidir.

8. Uyuşmazlık Çözümü: Tahkim veya mahkeme seçeneği sözleşmede düzenlenmelidir.

Franchise Alan Açısından Dikkat Edilmesi Gerekenler

Franchise alan, çoğunlukla daha zayıf taraftır ve ağır yükümlülükler altına girebilir. Sözleşme imzalanmadan önce, finansal tabloların, iş planlarının ve lokasyon analizlerinin incelenmesi gerekir. Cezai şartların orantılı olup olmadığı, fesih hükümlerinin hakkaniyete uygun düzenlenip düzenlenmediği mutlaka kontrol edilmelidir. Ayrıca franchise verenin sunduğu desteklerin kapsamı sözleşmede net olarak yer almalıdır.

Franchise Veren Açısından Dikkat Edilmesi Gerekenler

Franchise veren açısından en önemli konu, markanın değerinin korunmasıdır. Bu nedenle sözleşmede denetim hakkı açıkça düzenlenmeli, standartlara aykırı davranışların tespit edilmesi halinde fesih hakkı güvence altına alınmalıdır. Ayrıca franchise alanın, markayı zedeleyecek veya tüketici güvenini sarsacak davranışlarda bulunması halinde doğacak sorumluluklar açıkça belirtilmelidir.

Franchise Sözleşmelerinde Sık Karşılaşılan Sorunlar

Franchise sözleşmelerinde uygulamada sık karşılaşılan sorunlardan bazıları şunlardır:

- İnternetten alınan örnek sözleşmelerin kullanılması nedeniyle tarafların gerçek ihtiyaçlarını karşılamaması.
- Cezai şartların orantısız şekilde ağır düzenlenmesi.
- Rekabet yasağının süresiz veya aşırı geniş düzenlenmesi.
- Royalty ödemelerinde şeffaflık sağlanmaması ve uyuşmazlıklar.

Bu tür sorunlar, genellikle profesyonel hukuki destek alınmadan imzalanan sözleşmelerde ortaya çıkmaktadır.

Neden Avukat ile Çalışılmalı?

Franchise sözleşmeleri, basit bir iş ortaklığı sözleşmesi değildir. Çok boyutlu yükümlülükler, ağır cezai şartlar ve uzun vadeli sonuçlar doğurur. Avukat desteği olmadan imzalanan franchise sözleşmeleri, franchise alanı haksız şartlarla bağlayabilir veya franchise verenin marka değerini ciddi şekilde tehlikeye atabilir.

Avukat, sözleşmede yer alan hükümleri inceleyerek haksız şartları tespit eder, taraf lehine müzakere eder ve gelecekte çıkabilecek uyuşmazlıkları önceden öngörerek önlem alır. Ayrıca fesih, rekabet yasağı, gizlilik, royalty ve denetim hükümleri gibi kritik alanlarda tarafın menfaatini koruyacak düzenlemeler yapar.

Kısacası franchise sözleşmelerinde avukat ile çalışmak, yalnızca hukuki güvence değil, aynı zamanda ticari başarı için de temel bir gerekliliktir.

T&G Hukuk ve Danışmanlık Olarak Hizmetlerimiz

TG Hukuk ve Danışmanlık olarak franchise sözleşmelerine ilişkin geniş kapsamlı hukuki hizmetler sunuyoruz. Müvekkillerimizin ihtiyaçlarına özel franchise sözleşmeleri hazırlıyor, mevcut sözleşmeleri inceliyor, risk analizleri yapıyoruz. Franchise alan yatırımcılara hukuki yol haritaları sunuyor, franchise veren markalara ise standart sözleşme setleri ve uyum raporları hazırlıyoruz. Uyuşmazlık halinde ise dava ve arabuluculuk süreçlerini profesyonel şekilde yönetiyoruz.

Sonuç

Franchise sözleşmeleri, tarafların uzun yıllar sürecek iş ilişkilerini düzenleyen kritik belgelerden biridir. Yanlış hazırlanmış veya tek taraflı hükümlerle dolu sözleşmeler, hem franchise alan hem de franchise veren için büyük riskler doğurabilir. Bu nedenle franchise sözleşmelerinin hazırlanması, incelenmesi ve müzakeresi mutlaka profesyonel avukat desteği ile yapılmalıdır. T&G Hukuk ve Danışmanlık olarak biz, müvekkillerimizin menfaatlerini en üst düzeyde korumak ve onlara uzun vadeli hukuki güvence sağlamak amacıyla yanındayız.

“Bu içerik yalnızca genel bilgilendirme amacı taşımaktadır; somut olaylarınıza ilişkin hukuki değerlendirme için mutlaka avukatınıza danışınız.”