Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma ve Üye Olma Suçu

I. Giriş
Türk Ceza Hukuku'nda örgütlü suçlarla mücadele, kamu düzeninin korunması ve suçların önlenmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Bu bağlamda, "suç işlemek amacıyla örgüt kurma ve üye olma suçu" özellikle Türk Ceza Kanunu m.220’de düzenlenmiş olup, uygulamada hem soruşturma hem de kovuşturma aşamalarında en çok karşılaşılan suç tiplerinden biridir.

Örgütlü suçlarla ilgili düzenlemelerin amacı, bireysel suç işleme iradesinin ötesine geçen, planlı ve sistematik şekilde suç işlemeyi hedefleyen toplulukların cezalandırılmasıdır. Çünkü örgütlü yapılar, bireysel suçlara kıyasla çok daha tehlikeli sonuçlar doğurabilir; kamu güvenliğini, ekonomik düzeni ve toplumsal huzuru derinden sarsabilir.

Uluslararası hukukta da örgütlü suçlarla mücadele, özellikle Palermo Sözleşmesi gibi uluslararası metinlerle güvence altına alınmıştır. Türkiye de bu sözleşmelere taraf olarak, iç hukuktaki düzenlemelerini uluslararası standartlara uygun hale getirmiştir.

II. Hukuki Dayanak
Suç işlemek amacıyla örgüt kurma ve üye olma suçunun temel dayanağı Türk Ceza Kanunu’nun 220. maddesidir. TCK m.220’de, örgüt kurma, örgüt üyesi olma, örgüt adına suç işleme ve örgüte yardım etme fiilleri ayrıntılı şekilde düzenlenmiştir.

TCK m.220’nin ilk fıkrasında örgüt kuran, yöneten veya üye olan kişilere uygulanacak cezalar belirtilmiştir. Buna göre:

- Örgüt kuranlar ve yönetenler hakkında 2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası,
- Örgüte üye olanlar hakkında 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür.

Ayrıca, örgüt adına suç işleyen kişilerin hem işledikleri suçtan hem de örgüt üyeliğinden sorumlu olacakları düzenlenmiştir. Bu hüküm, uygulamada sıkça karşılaşılan tartışmalardan biridir çünkü tek bir fiil hem örgüt üyeliği hem de başka bir suç açısından değerlendirilebilmektedir.

Hukuki dayanak sadece TCK m.220 ile sınırlı değildir. Anayasa, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve AİHM içtihatları da örgütlü suç yargılamalarında dikkate alınması gereken kaynaklardır. Özellikle ifade özgürlüğü ve örgütlenme özgürlüğü ile suç örgütü kurma arasındaki sınır, AİHM kararlarında detaylıca incelenmektedir.

III. Suçun Unsurları
Bir fiilin suç işlemek amacıyla örgüt kurma veya örgüte üye olma suçu sayılabilmesi için belirli unsurların oluşması gerekir. Bu unsurlar hem doktrin hem de Yargıtay kararlarıyla şekillenmiştir.

1. Örgütün Varlığı
Örgütün varlığından bahsedebilmek için belli bir topluluk, yapı ve devamlılık olmalıdır. Geçici birliktelikler örgüt olarak kabul edilmez.

2. Hiyerarşik Yapı
Örgütün hiyerarşik bir düzen içerisinde faaliyet göstermesi gerekir. Bu hiyerarşi gevşek olsa da emir-komuta ilişkisini ortaya koymalıdır.

3. En Az Üç Kişi Şartı
Yargıtay kararlarında, örgüt kurulabilmesi için en az üç kişinin bir araya gelmesi gerektiği kabul edilmektedir.

4. Devamlılık Unsuru
Örgütün süreklilik arz eden bir şekilde faaliyet göstermesi gerekir. Geçici amaçlarla kurulan birliktelikler örgüt sayılmaz.

5. Ortak Amaç
Örgütün kuruluş amacı, suç işlemek olmalıdır. Bu suç herhangi bir suç olabileceği gibi, birden fazla suç işlemek amacı da olabilir.

6. Manevi Unsur: Kast
Failin, örgüt kurmak veya örgüte üye olmak konusunda bilerek ve isteyerek hareket etmesi gerekir. Taksirle örgüt üyeliği söz konusu olamaz.

Yargıtay, örgüt üyeliğinin tespitinde telefon görüşmeleri, mali hareketlilik, birlikte hareket etme, toplantılara katılım gibi unsurları dikkate almaktadır. Ancak sadece sosyal ilişkiler, tek başına üyeliğin ispatı için yeterli görülmemektedir.

IV. Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma
Örgüt kurma suçu, TCK m.220/1’de düzenlenmiştir. Buna göre, örgüt kuran veya yöneten kişi, 2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Örgüt kurma fiilinin gerçekleşebilmesi için:
- Kurucuların, bir suç işlemek amacıyla bir araya gelmesi,
- Aralarında hiyerarşik bir ilişki kurmaları,
- Faaliyetlerinin süreklilik arz etmesi gerekmektedir.

Örgüt kuranların yanı sıra, örgüt yöneticileri de aynı cezaya tabidir. Yargıtay kararlarında, örgüt yöneticilerinin emir verme, organizasyonu yönlendirme ve karar alma yetkilerinin bulunması gerektiği belirtilmiştir.

Örgüt kurma suçunun bağımsız bir suç olduğunu belirtmek gerekir. Yani örgüt kurmak için ayrıca suç işlenmiş olması gerekmez; örgüt kurma fiilinin varlığı yeterlidir.

V. Suç Örgütüne Üye Olma
TCK m.220/2’de suç örgütüne üye olma suçu düzenlenmiştir. Buna göre, örgüte üye olan kişi 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Üyeliğin oluşabilmesi için:
- Kişinin örgüte katılma iradesini ortaya koyması,
- Örgütün hiyerarşisine dahil olması,
- Örgüt faaliyetlerine fiilen katılması gerekmektedir.

Yargıtay içtihatlarına göre, örgüte üyelik için mutlaka resmi bir üyelik prosedürü aranmaz. Kişinin sürekli ve düzenli olarak örgütle irtibatlı olması, talimat alması veya örgüt faaliyetlerine katılması üyelik için yeterlidir.

Buna karşılık, örgüte sadece sempati duymak veya örgüt üyeleriyle sosyal ilişkiler kurmak, tek başına örgüt üyeliği suçunu oluşturmaz. Bu ayrım, uygulamada savunma açısından büyük önem taşımaktadır.

VI. Suç Örgütüne Yardım Etme
TCK m.220/7’de örgüte yardım suçu düzenlenmiştir. Buna göre, örgüte üye olmamakla birlikte örgüte bilerek ve isteyerek yardım eden kişi, örgüt üyesi gibi cezalandırılır.

Yargıtay’a göre, örgüte yardım fiilinin oluşabilmesi için failin örgütün varlığını bilmesi ve örgütle irtibatlı olarak hareket etmesi gerekir. Yardım, örgütün faaliyetlerini kolaylaştıran her türlü eylemi kapsayabilir: finansman sağlama, lojistik destek verme, barındırma, propaganda yapma gibi.

Ancak örgüte yardım ile örgüt üyeliği arasında ince bir çizgi vardır. Failin süreklilik arz eden faaliyetleri üyeliğe işaret ederken, tek seferlik yardımlar yardım etme kapsamında değerlendirilir.

VII. Cezalar ve Ağırlaştırıcı Sebepler
Suç işlemek amacıyla örgüt kurma ve üye olma suçunda cezalar TCK m.220’de detaylıca düzenlenmiştir.

- Örgüt kuran veya yöneten: 2 yıldan 6 yıla kadar hapis.
- Örgüte üye olan: 1 yıldan 3 yıla kadar hapis.
- Örgüt adına suç işleyen: Hem işlenen suçtan hem de örgüt üyeliğinden sorumlu.
- Örgüte yardım eden: Üye gibi cezalandırılır.

Nitelikli hallerde cezalar artırılır. Örneğin, örgütün silahlı olması halinde TCK m.314 hükümleri uygulanır ve cezalar daha ağır hale gelir. Ayrıca çocukların örgüte dahil edilmesi, basın ve yayın yoluyla örgüt propagandası yapılması gibi durumlarda da cezalar artırılabilmektedir.

VIII. Yargıtay Kararları ve Uygulama
Yargıtay, örgüt suçlarına ilişkin çok sayıda karar vermiştir. Kararlarda öne çıkan noktalar şunlardır:
- Örgüt üyeliği için sadece telefon görüşmeleri yeterli değildir, somut deliller aranmalıdır.
- Örgüte sempati duymak, örgüt üyeliği sayılmaz.
- Örgüte bilerek ve isteyerek yardım edenler üye gibi cezalandırılır.
- Örgüt üyeliği için süreklilik, çeşitlilik ve yoğunluk kriterleri aranır.

Bu kararlar, savunma stratejilerinin belirlenmesi ve adil yargılanma hakkının korunması açısından büyük önem taşımaktadır.

IX. Uluslararası Boyut
Örgütlü suçlarla mücadele sadece ulusal bir mesele değildir. Birçok ülke, uluslararası sözleşmelerle ortak hareket etmektedir. Özellikle 2000 tarihli Palermo Sözleşmesi, örgütlü suçlara karşı küresel iş birliğinin temelini oluşturur.

Türkiye de taraf olduğu bu sözleşme kapsamında, suç işlemek amacıyla örgüt kurma ve üye olma suçunu uluslararası standartlarla uyumlu hale getirmiştir. Bu kapsamda, sınır ötesi suç örgütleriyle mücadele, bilgi paylaşımı, suçluların iadesi ve malvarlığına el koyma gibi konular önem arz etmektedir.

X. Sonuç
Suç işlemek amacıyla örgüt kurma ve üye olma suçu, Türk Ceza Hukuku’nda kamu düzeninin korunması açısından en kritik suç tiplerinden biridir. Bu suç, bireysel fiillerden daha tehlikeli olan örgütlü faaliyetlerin cezalandırılması amacını taşır.

Ancak bu süreçte ifade özgürlüğü, örgütlenme hakkı ve adil yargılanma ilkeleri de gözetilmelidir. Hukukun amacı yalnızca cezalandırma değil, aynı zamanda özgürlüklerin korunmasıdır. Bu nedenle, yargılamalarda delillerin somut, açık ve ikna edici olması büyük önem taşır.

XI. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Suç işlemek amacıyla örgüt kurma suçu nedir?
TCK m.220 kapsamında, suç işlemek amacıyla en az üç kişinin hiyerarşik yapı içinde bir araya gelmesiyle oluşan bağımsız bir suçtur.

2. Kaç kişiyle örgüt suçu oluşur?
Yargıtay içtihatlarına göre en az üç kişi olması gerekir.

3. Örgüt üyeliği ile örgüte yardım arasındaki fark nedir?
Üyelik, süreklilik ve hiyerarşik bağ gerektirir. Yardım ise tek seferlik veya süreksiz destek faaliyetlerini kapsar.

4. Örgüt üyeliği cezası ne kadardır?
1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür.

5. Etkin pişmanlık hükümleri uygulanabilir mi?
Evet. Fail, örgütten ayrılır ve suç işlenmesini engellerse cezada indirim yapılabilir.

6. Örgüt üyeliği sabıka kaydına işler mi?
Evet, kesinleşen mahkumiyetler adli sicile kaydedilir ve sicilden silinmesi belirli şartlara tabidir.

Hukuki sorunlarınızda yanınızdayız.
Sorularınızı bize iletmek veya danışmanlık almak için hemen iletişime geçebilirsiniz.

E-posta: [email protected]
WhatsApp: 0539 439 56 08

T&G Hukuk Danışmanlık olarak profesyonel, hızlı ve güvenilir çözümler sunuyoruz.

“Bu içerik yalnızca genel bilgilendirme amacı taşımaktadır; somut olaylarınıza ilişkin hukuki değerlendirme için mutlaka avukatınıza danışınız.”