MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK

Yurt Dışında Boşanma Kararlarının Türkiye’de Tanınması

Giriş

Günümüzde uluslararası evlilikler giderek artmakta ve buna bağlı olarak yabancı ülkelerde gerçekleşen boşanma davaları da Türk vatandaşlarını doğrudan etkilemektedir. Yurt dışında verilen boşanma kararlarının Türkiye’de geçerli sayılması için ‘tanıma’ veya ‘tenfiz’ davalarının açılması gerekebilmektedir. Aksi takdirde, kişiler yurt dışında boşanmış olsalar bile Türkiye’de resmi kayıtlarda hâlâ evli görünebilirler. Bu durum, yeniden evlenme, miras, mal paylaşımı ve velayet gibi birçok hukuki konuda ciddi sorunlar doğurabilmektedir. Bu makalede, yurt dışında verilen boşanma kararlarının Türkiye’de tanınması konusu 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK) çerçevesinde ele alınacak, uygulamadaki sorunlar ve çözüm yolları ayrıntılı biçimde incelenecektir.

Hukuki Çerçeve

Yurt dışında verilen mahkeme kararlarının Türkiye’de geçerli olabilmesi için MÖHUK’un 50. ve devamı maddeleri uyarınca tanıma veya tenfiz kararı alınması gerekir. Tanıma, yabancı mahkeme kararının kesin hüküm etkisinin Türkiye’de kabul edilmesidir. Tenfiz ise yabancı mahkeme kararının Türkiye’de icra edilebilir hale gelmesidir. Boşanma kararları kural olarak tanıma davasına konu olur. Ancak boşanma ile birlikte nafaka, velayet veya tazminat gibi icrai nitelikte hükümler de varsa tenfiz davası açılması gerekir.

Tanıma – Tenfiz Ayrımı

Tanıma davası yalnızca yabancı mahkeme kararının kesinleşmiş olduğunu ve Türkiye’de geçerli sayılmasını sağlar. Bu davada icrai bir sonuç doğmaz. Tenfiz davası ise kararın Türkiye’de icra edilebilmesini mümkün kılar. Dolayısıyla boşanma kararlarının büyük çoğunluğu tanıma davasına konu edilirken, nafaka ve velayet hükümlerini içeren kararlar için tenfiz davası açılması gerekir.

Boşanma Kararlarının Türkiye’de Tanınmasının Şartları

1. Kararın Yabancı Mahkeme Tarafından Verilmiş Olması: Karar, yabancı bir devletin yargı organı tarafından verilmiş olmalıdır.
2. Kararın Kesinleşmiş Olması: Tanıma için kararın verildiği ülkede kesinleşmiş olması şarttır.
3. Kamu Düzenine Aykırılık Olmaması: Yabancı mahkeme kararı Türk kamu düzenine açıkça aykırı olmamalıdır.
4. Usul Şartlarının Yerine Getirilmiş Olması: Kararın aslı veya onaylı örneği, apostil şerhi ve yeminli tercümesiyle birlikte sunulmalıdır.

Tanıma Davası Süreci

Tanıma davası, asliye hukuk mahkemesinde açılır. Dava açmak için gerekli belgeler şunlardır:
- Yabancı mahkeme kararının onaylı örneği
- Kararın kesinleşme şerhi
- Apostil onayı (Lahey Sözleşmesi’ne taraf ülkeler için)
- Yeminli tercüme ve noter onayı

Dava sürecinde, karşı tarafın Türkiye’de bulunup bulunmaması da önemlidir. Eğer taraflardan biri Türkiye’de değilse, tebligat işlemleri uluslararası sözleşmeler çerçevesinde yapılır. Mahkeme, gerekli şartların yerine getirildiğini tespit ederse yabancı mahkeme kararını tanır.

2018 Düzenlemesi: İdari Tanıma Kolaylığı

2018 yılında yapılan düzenleme ile, bazı boşanma kararlarının dava açılmaksızın nüfus müdürlüklerinde tanınması mümkün hale gelmiştir. Buna göre, tarafların birlikte başvurması ve kararın yalnızca boşanmaya ilişkin olması halinde, nüfus müdürlükleri tanıma işlemini doğrudan gerçekleştirebilmektedir. Ancak nafaka, velayet veya mal paylaşımı gibi hükümler içeren kararların mutlaka mahkeme tarafından tanınması gerekir.

Tanıma ve Tenfiz Davalarında Sık Karşılaşılan Sorunlar

Uygulamada en çok karşılaşılan sorunlar şunlardır:
- Yabancı kararın kesinleştiğini gösteren belgenin sunulmaması
- Apostil veya tercüme eksiklikleri
- Taraflardan birinin Türkiye’de bulunmaması nedeniyle tebligat sorunları
- Kamu düzenine aykırılık itirazları

Özellikle nafaka ve velayet hükümlerinin kamu düzenine aykırılık gerekçesiyle tanınmadığı durumlar mevcuttur.

Çifte Vatandaşlık ve Yabancılar Açısından Özel Durumlar

Çifte vatandaş olan kişilerin yabancı mahkemelerde aldıkları boşanma kararlarının Türkiye’de tanınması da önemlidir. Çifte vatandaşlık, tanıma davası açılmasına engel değildir. Ancak kamu düzeni, tarafların vatandaşlık durumu ve usule uygunluk mahkeme tarafından titizlikle incelenmektedir.

Sonuç ve Değerlendirme

Yurt dışında verilen boşanma kararlarının Türkiye’de tanınması, kişilerin medeni halleri açısından son derece önemlidir. Tanıma veya tenfiz davası açılmadığı sürece, kişiler Türkiye’de hâlâ evli kabul edilmektedir. Bu durum, yeniden evlenme, miras, velayet ve mal paylaşımı gibi konularda ciddi hak kayıplarına yol açabilir. Bu nedenle, yurt dışında boşanan kişilerin vakit kaybetmeden Türkiye’de tanıma veya tenfiz davası açmaları büyük önem taşır.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

• Yurt dışında boşandım, Türkiye’de hâlâ evli mi görünüyorum?

Evet, tanıma veya tenfiz kararı alınmadıkça Türkiye’de evli görünmeye devam edersiniz.

• Tanıma davası ne kadar sürer?

Mahkemenin iş yüküne bağlı olmakla birlikte genellikle birkaç ay içerisinde sonuçlanır.

• Eşim Türkiye’de yoksa tanıma davası açabilir miyim?

Evet, ancak uluslararası tebligat işlemleri nedeniyle dava süresi uzayabilir.

• Çocukların velayeti de tanıma davasıyla kesinleşir mi?

Hayır, velayet ve nafaka hükümleri icrai nitelikte olduğundan tenfiz davası açılması gerekir.

Hukuki sorunlarınızda yanınızdayız.
Sorularınızı bize iletmek veya danışmanlık almak için hemen iletişime geçebilirsiniz.

E-posta: [email protected]
WhatsApp: 0539 439 56 08

T&G Hukuk Danışmanlık olarak profesyonel, hızlı ve güvenilir çözümler sunuyoruz.

“Bu içerik yalnızca genel bilgilendirme amacı taşımaktadır; somut olaylarınıza ilişkin hukuki değerlendirme için mutlaka avukatınıza danışınız.”